FASD

Sytuacja dzieci z FASD w różnych formach opieki

Dzieci z FASD wychowują się zarówno w rodzinach biologicznych jak i zastępczych lub adopcyjnych. Czasami w domu dziecka lub w innej instytucji. W każdym typie opieki sytuacja  dziecka jest nieco inna.

Rodziny biologiczne

Jeżeli zdarzyło się tak, że matka dziecka nadmiernie pije sytuacja dziecka z FASD w rodzinie jest bardzo trudna. Jeśli zmaga się z uzależnieniem dziecko nie będzie miało właściwej opieki. Jeśli jest po leczeniu i rozumie co się stało, sytuacja będzie od niej wymagała uporania się z poczuciem winy. Kiedy zdołała pokonać uzależnienie i poczucie winy z powodu uszkodzenia dziecka może bardzo dobrze się nim zajmować. Najczęściej jednak matka biologiczna nie szuka aktywnie miejsca diagnozy w kierunku FASD, ponieważ musiałaby wiedzieć cokolwiek o FASD. W Polsce w systemie terapii uzależnień ciągle nie mówi się o FASD jako o stratach poalkoholowych. Tak więc niejednokrotnie pacjent/pacjentka kończy terapię uzależnienia, nic nie wiedząc o FASD i kłopotach swojego dziecka.

W społeczeństwie często panuje przekonanie, że pomaganie rodzinom alkoholowym to rodzaj fanaberii, a matki pijące „powinny po prostu przestać pić”, a najlepszym wyjściem jest oddzielenie dziecka od „patologicznej” rodziny poprzez umieszczenie go w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej. Przekonanie, że odebranie dziecka prenatalnie uszkodzonego alkoholem matce, otwiera na nowo „księgę jego życia” jest powszechne”– „trzeba kochać dziecko, a ono samo naprawi się i zmieni”. W tym systemie myślenia nie ma miejsca na refleksję nad kondycją rodziny dziecka.

Rodziny zastępcze

Rodziny zastępcze znajdują się w bardzo trudnej sytuacji. Często pod swoją opieką mają kilkoro dzieci z tym zaburzeniem. Nie są w stanie niejednokrotnie uzyskać diagnozy dla wszystkich dzieci jakie mają pod opieką, a cóż dopiero zaplanować i wykonać terapię dla  kilkorga dzieci. Ze względu na wymogi organu prowadzącego gromadzą więc liczne opinie diagnostyczne na temat dziecka i na tym ich pomoc  specjalistyczna się kończy. Jeżeli jest coś w ofercie na miejscu mogą z tego korzystać, ale nie będą szukać nic ponadto. Rodziny zastępcze borykają się ponadto z usamodzielnieniem dziecka. Czasami jest tak, że dziecko od wczesnych lat jest w rodzinie i traktuje ją jak swoich najbliższych. Osiąga pełnoletność i dowiaduje się, że będzie musiało odejść. Jeśli nie sprawia w tym okresie trudności często może liczyć na wsparcie danej rodziny zastępczej. Jeśli generuje kłopoty, to albo jest na lekach od psychiatry, albo  jest w ośrodku wychowawczym. Młodzi dorośli  z FASD są grupą społeczną dramatycznie „opuszczoną”. Czasami są przesłuchiwani, podejrzani czy skazywani z powodu dokonania wykroczeń i przestępstw przez wymiar sprawiedliwości z pominięciem  występujących  w tej grupie wrodzonych ograniczeń i zaburzeń wynikających z uszkodzenia układu nerwowego. Ograniczenia poznawcze, zaburzenia planowania, rozumienia społecznych kontekstów skutkują przecież ograniczeniami w zakresie kierowania swoim postępowaniem, przewidywaniem skutków, czy też podejmowania działań  pod wpływem  sugestii czy kierownictwa innych osób. Ponieważ nie mają wskazań do terapii i diagnozy w zakresie uszkodzenia OUN, nie ma wiec mowy ani o łagodzeniu kary ani o odpowiednim doborze działań resocjalizacyjnych do możliwości skazywanego.

Dzieci z FASD w rodzinach adopcyjnych

Dzieci z FASD w rodzinach adopcyjnych z jednej strony zyskują ogromną szansę na dobry rozwój z drugiej strony stawiają rodzica w sytuacji trudnej. Często rodzice adopcyjni , kiedy otrzymywali dziecko nie wiedzieli o jego chorobie. Niepełnosprawność dziecka ujawniła się z czasem. Sytuacja taka sprawiła, ze mierzyli się często po raz kolejny z pytaniem: co dalej? Rodzice nie są raczej przygotowani przed adopcją na okoliczność wychowywania dziecka z FASD. Często nie mają elementarnej wiedzy na ten temat podobnie jak reszta społeczeństwa. Kiedy dowiadują się, że dziecko jest chore muszą pogodzić się ze stratą na szansę normalnego życia. Od tej chwili wszystko będzie podporządkowane choremu dziecku. Wiele matek nie jest w stanie tego udźwignąć i kiedy nawarstwiają się problemy chcą oddać dziecko z powrotem do instytucji. Jeśli dziecko jest akceptowane  w rodzinie, będzie bardzo dobrze prowadzone. To rodziny  adopcyjne zwykle najwytrwalej pracują na rzecz poprawy funkcjonowania dzieci z FASD,

Dzieci z FASD w domu dziecka

Dzieci z FASD nie powinny mieszkać w instytucjonalnych formach opieki. Brak opiekuna do kontaktu jeden na jeden nie służy ich rozwojowi. Dodatkowo powikłania związane z porzuceniem i odrzuceniem stanowią kolejny czynnik ryzyka w zakresie powstawania zaburzeń wtórnych. Kiedy dziecko z FASD musi żyć w instytucji jego rozwój jest zagrożony. Wiedza na temat uszkodzeń układu nerwowego spowodowanych wczesną ekspozycją na alkohol powinna stać się podwaliną każdego działania, fundamentem rozumienia, ideą wyznaczającą wyobrażenia o przyszłości dziecka z FASD i perspektywy planowania działań edukacyjnych i wspierających.

dr Teresa Jadczak-Szumiło

 

You Might Also Like

No Comments

    Leave a Reply