Korzyści zdrowotne wynikające z karmienia piersią są obopólne zarówno dla dziecka, jak i matki. Pokarm matki zawiera wszystkie niezbędne składniki, aby zaspokoić potrzeby dziecka w okresie wyłącznego karmienia piersią. Później wspiera również wprowadzanie żywności uzupełniającej. Istotną rolę odgrywają składniki wspomagające odporność dziecka i wpływające na stan przewodu pokarmowego. Skład pokarmu ludzkiego podlega zmianom, które zależą od czasu trwania ciąży, okresu laktacji, fazy karmienia. Warto więc od początku zapewnić matkom karmiącym specjalistyczne i holistyczne wsparcie w podejmowaniu decyzji o karmieniu. W przypadku dzieci, u których karmienie mlekiem bezpośrednio z piersi nie jest możliwe należy szczególnie zadbać o stymulację laktacji i właściwe odciąganie pokarmu. Pamiętać należy, że zgodnie ze standardami WHO z 2008 roku wyłączne karmienie piersią, to też karmienie odciągniętym pokarmem matki.
Instytucje sprzyjające karmieniu piersią
Na całym świecie podejmowane są inicjatywy mające na celu usprawnianie organizacji i wdrażanie praktyk sprzyjających karmieniu piersią, a w oddziałach intensywnej terapii noworodka mlekiem matki. Jedną z najważniejszych inicjatyw stworzonych przez WHO i UNICEF jest akcja „Szpital przyjazny dziecku”, która wspiera karmienie piersią i dotyczy donoszonych noworodków.
10 Kroków do udanego karmienia piersią
Każda placówka świadcząca usługi położnicze oraz prowadząca opiekę nad noworodkami powinna:
- Opracować (w formie pisemnej) procedury sprzyjające karmieniu piersią oraz zapoznać z nimi pracowników.
- Przeszkolić wszystkich pracowników w zakresie umiejętności niezbędnych do wdrożenia powyższego postępowania.
- Informować wszystkie kobiety w ciąży o korzyściach karmienia piersią oraz o tym, jak postępować w trakcie całego okresu karmienia.
- Pomagać kobietom w rozpoczęciu karmienia piersią w ciągu pierwszych trzydziestu minut od narodzin dziecka.
- Pokazywać matkom jak karmić piersią oraz jak podtrzymać laktację, nawet jeśli będą oddzielone od swoich dzieci.
- Nie podawać noworodkom żadnych pokarmów ani płynów poza mlekiem kobiecym, z wyjątkiem sytuacji, gdy wymagają tego względy medyczne.
- Stosować system „rooming-in” pozwalający matkom i dzieciom pozostawać przez całą dobę razem.
- Zachęcać kobiety do karmienia piersią „na żądanie”.
- Nie podawać niemowlętom karmionym piersią smoczków ani żadnych innych uspokajaczy.
- Sprzyjać powstawaniu lokalnych grup wspierających karmienie piersią oraz kierować do nich kobiety opuszczające oddział położniczy.
Standard opieki okołoporodowej w zakresie karmienia piersią
Często o tym, jak będzie przebiegała laktacja decydują pierwsze godziny i dni po porodzie. W Polsce od 1 stycznia 2019 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia, w którym ustalono nowe standardy postępowania oraz procedury medyczne, które w sposób kompleksowy obejmują organizację opieki sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem. Nowy standard wspiera karmienie piersią przez zapewnienie właściwej organizacji i warunków prawidłowej laktacji i odżywiania noworodka, w tym:
- właściwą edukację przedporodową dotyczącą wsparcia w laktacji i rozwiązywania problemów z nią związanych;
- wzmocnienie znaczenia nieprzerwalnego kontaktu noworodka z matką bezpośrednio po porodzie (kontakt „skóra do skóry”), aby jak najszybciej zainicjować pierwsze karmienie;
- dostarczenie matce przez położną informacji spójnych i zgodnych z aktualną wiedzą na temat laktacji w zakresie korzyści i metod karmienia piersią;
- podawanie sztucznego mleka początkowego na zlecenie lekarza lub zgodnie z decyzją matki, po wcześniejszym udzieleniu jej informacji o takim żywieniu;
- zapewnienie każdej potrzebującej matce sprzętu do skutecznego pozyskiwania mleka kobiecego (obowiązek od 2022 r.);
- zachęcanie podmiotów leczniczych do podawania mleka z Banku Mleka Kobiecego noworodkom przedwcześnie urodzonym, w tym o znacznej niedojrzałości, które nie mogą być karmione mlekiem biologicznej matki, jednocześnie rekomendując prowadzenie działań na rzecz stymulacji laktacji u matki dziecka;
- przestrzeń, w których udzielane są świadczenia zdrowotne skierowane do kobiet w ciąży i noworodków wolna od treści i działań reklamowych i marketingowych związanych z preparatami do początkowego żywienia niemowląt i przedmiotów służących do karmienia niemowląt, aby zmniejszyć ryzyko przedwczesnej rezygnacji z karmienia piersią;
- profesjonalna opieka położnej w miejscu zamieszkania albo pobytu matki i jej dziecka,
- wsparcie w zakresie karmienia piersią i poradnictwo laktacyjne udzielane przez położną nie kończy się po odbyciu wizyt patronażowych.
Początki
Bezpośrednio po urodzeniu dziecko należy położyć w pozycji na boku na klatce piersiowej matki, z główką skierowaną do piersi. W trakcie pierwszego kontaktu, trwającego co najmniej dwie godziny, powinno odbyć się pierwsze karmienie piersią. Kontakt „skóra do skóry” zapewnia nie tylko potrzebę bezpieczeństwa noworodka i wzmocnienie więzi rodzicielskich, ale również redukuje stres, działa przeciwbólowo, kolonizuje skórę i błony śluzowe dziecka florą bakteryjną matki. U matki wyzwala on również mechanizmy hormonalne wspomagające laktację.
Zaspokojony pierwszym karmieniem noworodek może być syty nawet dwanaście godzin. Aktywizacja następuje w drugiej dobie życia. Wówczas dziecko może mieć potrzebę przystawiania się do piersi co 1-3 godziny. W trzeciej dobie życia piersi zaczynają produkować coraz więcej pokarmu (nawał mleczny). Matka powinna karmić przynajmniej osiem do dwunastu razy na dobę. Konieczne jest też jedno lub dwa karmienia w nocy. Czas karmienia jest inny dla każdego dziecka. Uważa się, że dziecko powinno ssać pierś przynajmniej dziesięć minut, żeby ją opróżnić. Zarówno zbyt krótkie, jak i przedłużające się karmienia (trwające około godziny) wymagają dodatkowej oceny. Zaleca się również przystawianie dziecka naprzemiennie raz do jednej, raz do drugiej piersi. Jeśli dziecko opróżni jedną pierś i nadal wykazuje chęć ssania można zaproponować drugą.
Kobiety po porodzie powinny dostać odpowiedź na każde zadane pytanie. Personel medyczny powinien inicjować kontakt z kobietą po porodzie, szczególnie z taką, która boi się pytać i unika doradcy. Czasami drobna korekta chwytu lub niewielka zmiana pozycji może uratować laktację!
Magdalena Bednarczyk
Chcesz dowiedzieć się w sposób wspierać laktację u matek wcześniaków? Kliknij tutaj 🙂
No Comments