W 33 tygodniu ciąży – Twoje dzieciątko jest mniej więcej wielkości ananasa. Traci swój dotychczasowy, pomarszczony wygląd, a jego szkielet staje się mocniejszy. Kości czaszki nie są ze sobą trwale połączone, co pozwala im się przemieszczać i lekko nakładać na siebie, ułatwiając w ten sposób przejście przez kanał rodny. Nacisk na główkę podczas porodu, jest często tak intensywny, że wiele dzieci rodzi się z głową przypominającą kształtem stożek. Kości czaszki nie łączą się całkowicie aż do wczesnej dorosłości, co pozwala dostosować objętość czaszki do dynamicznie rozwijającego się mózgu.
W 34 tygodniu ciąży dziecko jest wielkości melona i przybiera nadal na wadze, zyskując kolejne warstwy tłuszczu- to one pomogą w regulacji temperatury zaraz po urodzeniu. Skóra staje się gładka i aksamitna. Centralny układ nerwowy dojrzewa. Jeżeli denerwujesz się przedwczesnym porodem, możesz przyjąć z ulgą wiadomość, że dzieci urodzone między 34 a 37 tygodniem życia, radzą sobie całkiem nieźle, o ile nie mają dodatkowych problemów zdrowotnych. Mogą potrzebować krótkiego pobytu w oddziale patologii noworodka, mogą też mieć kilka krótkoterminowych powikłań zdrowotnych, ale na dłuższą metę rozwijają się prawidłowo, tak jak dzieci urodzone o czasie.
Twoje dzieciątko jest na tyle duże w 35 tygodniu ciąży, że powoli zaczyna mu brakować miejsca na fikołki. Wciąż przesyła Ci kopniaki, co powinnaś odczuć z taką sama częstotliwością jak dotychczas. Nerki są już w pełni rozwinięte, a wątroba gotowa do pracy. Rozwój fizyczny w zasadzie dobiega końca. Kolejne tygodnie upłyną na przybieraniu na masie ciała.
36 tydzień ciąży.
W 36 tygodniu ciąży dziecko mierzy mniej więcej tyle, co główka sałaty rzymskiej. Traci włoski, które tworzyły meszek na ciele wraz z woskową substancją chroniącą skórę – ostatecznie trafiają one wraz z innymi substancjami do przewodu pokarmowego płodu by w rezultacie wytworzyć pierwszy stolec noworodka- smółkę.
Najprawdopodobniej Twoje dzieciątko jest już ułożone główką w dół. Aktywność ruchowa dziecka powinna pozostać taka, jaką miało dotychczas. Monitoruj ją codziennie. Nie ma żadnych konkretnych wytycznych, gdyż każde maleństwo jest inne, ale powinno to być przynajmniej 10 ruchów (kopnięć, poruszeń, skrętów ciała) w przeciągu 2 godzin. Wybierz porę, w której dziecko jest najbardziej aktywne, by w ciszy i spokoju policzyć, ile czasu zajmie wykonanie tych 10 ruchów. Jeżeli miną dwie godziny, a nie doliczysz się 10 poruszeń, skontaktuj się natychmiast z lekarzem prowadzącym. Powiadom go również, jeżeli aktywność dziecka zacznie spadać.
Warto, abyś wyprała wszystkie ubranka i materiały, które będą miały kontakt ze skórą Twojego nowonarodzonego dziecka. Ubrania prosto ze sklepu są pokryte toksycznymi substancjami, zwłaszcza, jeżeli są zabarwione na wyraziste kolory. Wybieraj detergenty hipoalergiczne przeznaczone dla niemowląt, lub dla skóry wrażliwej.
W 34 tygodniu ciąży możesz ponownie odczuwać zmęczenie, choć już nie z taką samą intensywnością jak w pierwszym trymestrze ciąży. Jest to całkowicie zrozumiałe, biorąc pod uwagę wysiłek fizyczny, na który jesteś narażona, a także niespokojne noce- częste chodzenie do toalety i przewracanie się z boku na bok, aby w końcu znaleźć wygodną pozycję.
Postaraj się zwolnić, odpocząć, zadbać o siebie tak, by mieć jak najwięcej sił na poród.
Nagła zmiana pozycji ciała, podnoszenie się z krzesła lub łóżka, może wywołać zawroty głowy. To przez chwilowy spadek ciśnienia krwi, po tym jak krew odpłynęła do nóg.
Jeśli zauważysz swędzące, czerwone wypryski lub pręgi na brzuchu (a nawet na udach i pośladkach), możesz mieć ciążowe, swędzące, pokrzywkowate grudki. Jest to stan nieszkodliwy i spotyka 1% ciężarnych, jednak może być dość uporczywy, więc warto skontaktować się z lekarzem prowadzącym lub dermatologiem, aby uśmierzyć swędzenie i wykluczyć poważniejsze problemy. Pamiętaj też, aby poinformować lekarza, jeśli odczuwasz intensywne swędzenie całego ciała, a nie masz wysypki. Może to świadczyć o problemie z wątrobą.
W 35 tygodniu ciąży Twoja macica sięga już do linii żeber i uciska na inne organy. To dlatego musisz częściej chodzić do toalety, zmagać się ze zgagą oraz problemami z żołądkiem. Od teraz spotkania z lekarzem prowadzącym będą się odbywały każdego tygodnia. Przed 37 tygodniem ciąży odbędziesz badanie na obecność bakterii zwaną paciorkowiec z grupy B (streptococcus gr B) GBS. Jeżeli wyniki będą pozytywne, po przyjęciu na salę porodową przejdziesz kurację antybiotykową, aby zapobiec zakażeniu dziecka.
Zaplanuj drogę do szpitala
Na długo przed porodem, razem z partnerem, poznajcie najkrótsze drogi prowadzące do szpitala. Dowiedzcie się, gdzie najlepiej zaparkować, mając na uwadze, że zostawicie auto na co najmniej 24 godziny. Zapytajcie się w szpitalu, które wejścia są otwarte, gdy przyjedziecie w godzinach nocnych oraz w jakie miejsce macie się kierować (najprawdopodobniej od razu na oddział położniczy).
W szpitalu
Gdy przyjedziesz już do szpitala, personel pomoże Ci z wypełnieniem dokumentów, a następnie zbada. Poproszą Cię o oddanie moczu do badania i zmianę ubrań. Jeżeli akcja porodowa jeszcze się nie zacznie, możliwe, że wrócisz jeszcze do domu. Jak tylko zostaniesz przyjęta na oddział, mogą Cię poprosić o plan narodzin oraz pobiorą krew do badań. Zadawaj tyle pytań, ile chcesz.
Gotowanie
Jeżeli gotujesz, zacznij gotować podwójne porcje i mrozić je na zapas. Możliwe, że wraz z partnerem będziecie zbyt zmęczeni by zajmować się przygotowaniem posiłków w pierwszych tygodniach po narodzinach.
W 36 tygodniu ciąży dziecko zajmuje już tyle miejsca w Twoim brzuchu, że możesz mieć problem z jedzeniem posiłków w dotychczasowych porcjach. W takim wypadku, jedz częściej a mniej. Z dobrych wieści: jeżeli jest to Twoja pierwsza ciąża, jak tylko dziecko zacznie się przemieszczać w dół miednicy, najprawdopodobniej przestaną Ci dokuczać problemy żołądkowo-jelitowe i zgaga. Może się za to pojawić uczucie nacisku w dolnych partiach brzucha, które utrudni chodzenie i wpłynie na częstsze oddawanie moczu. Jeżeli Twoje dziecko jest już bardzo nisko, możesz odczuć nacisk na pochwę. Niektóre kobiety porównują to uczucie do noszenia kuli od kręgli między nogami! Mogą się też nasilić skurcze Braxtona Hicksa.
Dowiedz się od lekarza prowadzącego, w którym momencie masz się zgłosić do szpitala. O ile nie ma żadnych komplikacji oraz nie odeszły Ci wody, takim sygnałem wskazującym na początek porodu, są zazwyczaj skurcze, które trwają minutę każdy i powtarzają się co 5 minut, a ta częstotliwość utrzymuje się przez godzinę.
Etapy porodu
U kobiet, które są w ciąży po raz pierwszy, poród trwa zazwyczaj 15 godzin i bardzo rzadko przekracza 20 godzin. Jeżeli masz już za sobą poród naturalny, kolejny będzie najprawdopodobniej krótszy- w takim wypadku średnia wynosi 8 godzin.
1 ETAP porodu rozpoczyna się skurczami, które rozwierają szyjkę macicy, a kończy się, gdy rozwarcie jest pełne. Pierwsze skurcze mogą być trudne do odróżnienia od skurczy Braxtona Hicksa. W aktywną fazę porodu wejdziesz, gdy rozwarcie osiągnie mniej więcej 4 centymetry, a skurcze staną się intensywniejsze, dłuższe i silniejsze. Gdy rozwarcie dojdzie do 8-10 centymetrów, skurcze będą już występować co 2,5 do 3 minut i trwać co najmniej po minucie każdy.
2 ETAP rozpoczyna się pełnym rozwarciem. Jest to etap właściwego porodu i może trwać od kilku minut do kilku godzin. Gdy będziesz przeć, Twoje dziecko będzie się przemieszczać kanałem rodnym, aż lekarze zobaczą jego główkę. Następnie zostaniesz dokładnie poinstruowana kiedy należy przeć, podczas gdy położna będzie ustawiać dziecko w optymalnej pozycji. Możesz odczuwać całe spektrum emocji od euforii, strachu, zwątpienia po dumę i ulgę, że to już koniec. Choć będziesz wyczerpana, najprawdopodobniej przepełni Cię nowa dawka energii.
3 ETAP rozpoczyna się zaraz po porodzie a kończy wraz z urodzeniem łożyska.
Jak rozpoznać FAS/FASD u noworodka? Postawienie rozpoznania FAS/FASD nie tylko u noworodka, ale i u niemowlęcia czy nawet dziecka 2-3 letniego jest bardzo trudne nawet w przypadku, gdy wiemy o jego prenatalnej ekspozycji na alkohol. Wynika to z faktu, że nie ma prostego przełożenia ilości i jakości wypitego alkoholu przez kobietę ciężarną na objawy jakie demonstruje jej dziecko po urodzeniu. Czasami są to objawy typowe, takie jak dysmorfia, małogłowie, wady strukturalne mózgu, zahamowanie wzrastania wewnątrzmacicznego, charakterystyczne wady wrodzone, ale częściej zaburzenia pojawią się z pewnym opóźnieniem, nasilając swą ekspresję wraz z dojrzewaniem dziecka. Liczne badania potwierdzają i podkreślają, że wcześnie postawiona diagnoza i objęcie dziecka (i całej rodziny) odpowiednią terapią pozwala ograniczyć narastanie objawów wtórnych i stwarza szansę dziecku na lepsze funkcjonowanie w społeczeństwie. Dlatego też postawienie podejrzenia czy rozpoznania FAS/FASD powinno odbyć się jak najszybciej. Podnoszony jest problem wykonywania badań przesiewowych w tym kierunku u noworodków urodzonych z bardzo małą masą ciała (poniżej 1500g) hospitalizowanych w oddziałach intensywnej terapii noworodka, szczególnie wtedy gdy hospitalizacja w okresie okołoporodowym ma nietypowo ciężki przebieg. Noworodki z takimi objawami jak:
- hipotrofia (noworodki za małe na swój wiek ciążowy)
- dysmorfia- 3 objawy i niedorozwój środkowej części twarzy (spłaszczone policzki)
- zaburzony neurorozwój- (mały obwód głowy, zaburzony cykl spania, zmniejszona uwaga, zmniejszona reakcja na bodźce)
- wady wrodzone: (szczególnie oczu, uszu, serca, kończyn)
- historia spożywania alkoholu w czasie ciąży.
Powinny być skierowanie na konsultację genetyczną i badanie w kierunku FASD.
Badania diagnostyczne wymagają dużego doświadczenia z uwagi na podobieństwa występujące pomiędzy FAS/FASD a innymi jednostkami chorobowymi. Przed zdiagnozowaniem FAS należy wykluczyć zaburzenia o podłożu genetycznym takie jak: Zespół Cornelii de Lange, Zespół Williamsa, mózgowe porażenie dziecięce, autyzm, Zespół Aarskoga, Zespół Noonan, Blepharophimosis syndrome (BPES), Fenyloketonurię matczyną, Zespół Dubowitza, Fetal anti-convulsant syndrome, embriopatię toluenową. W przypadku podejrzenia FAS/FASD dzieci wymagają konsultacji, a często i stałej opieki takich specjalistów jak: genetyk, kardiolog, neurolog, neurologopeda, fizjoterapeuta, okulista, audiolog, laryngolog. Dla oceny zaburzeń rozwoju określonych obszarów wykorzystuje się dodatkowe badania w tym: badania audiologiczne, okulistyczne, tomografię komputerową mózgu (CT), rezonans magnetyczny mózgu (MRI), emisyjną tomografię pozytonową (PET), elektroencefalografię (EEG). Oczywiście bardzo duże znaczenie ma wiedza o intoksykacji wewnątrzmacicznej noworodka. Doskonale wiemy, że dane o spożyciu alkoholu przez matkę często są zaniżane lub w ogóle negowane. Wykrywanie i oszacowanie ilości wypitego alkoholu w ostatnich 20 tygodniach ciąży można dokonać na podstawie pomiaru poziomu estrów etylowych kwasów tłuszczowych w smółce noworodka. Estry etylowe kwasu tłuszczowego mogą być używane jako „biomarker” spożywania alkoholu przez matkę w ciąży. Ich obecność w smółce jest łączona ze słabszymi zdolnościami umysłowymi i psychomotorycznymi u dzieci w wieku 0-2 lata. Nie jest to badanie proste, ma wiele zalet, ale też obarczone jest wieloma wadami, a 10% noworodków może nie mieć wystarczającej ilości smółki (ciąże wysokiego ryzyka) żeby je przeprowadzić. Wczesna diagnoza FASD jest niezbędnym warunkiem do skierowania chorego do odpowiednich specjalistów, zapobiegania objawom wtórnym, zmotywowania do leczenia matki (co może zapobiec urodzeniu się następnego dziecka z FASD) oraz pomóc rodzicom w wychowaniu trudnego dziecka
PAMIĘTAJ:
- Nie określono dawki alkoholu-która byłaby bezpieczna dla płodu
- FASD można w 100% zapobiec! Wystarczy zachować całkowitą abstynencję w czasie ciąży
dr n. med. Ewa Głuszczak-Idziakowska
Na podstawie:
- https://www.babycenter.com/
- Meconium Screening for Fetal Alcohol Spectrum Disorder in Pregnancy Sterling K. Clarren, MD, FAAP, Jocelynn L. Cook., PhD., MBA Canada Fetal Alcohol Spectrum Disorder Research Network March 2013
- Fetal Alcohol Spectrum Disorders Williams J.F, Smith V.C, the COMMITTEE ON SUBSTANCE ABUSE Pediatrics Nov 2015, 136 (5) e1395-e1406;
No Comments